Focus op zorgverbetering

Ervaren zorgprofessional

Ik ben Matthijs Dagelet, 48 jaar, getrouwd met Kim, vader van 2 dochters. Teamleider in de gehandicaptenzorg, 18 jaar trainer Fysieke en verbale weerbaarheid en trainer de-escalerend werk. Naast mijn opleiding tot trainer heb ik SPH, een HBO Coach opleiding en de opleidingen Middel Manager Opleiding (MMO), Deep Democracy en de opleiding Verdiep Democracy gedaan.

Achtergrond

Bijna 25 jaar geleden begonnen in de gehandicaptenzorg als activiteiten begeleider. Tijdens mijn stage kreeg ik al vaak te maken met cliënten die heel erg boos konden worden. We wisten eigenlijk niet zo heel goed wat we moesten doen als iemand boos was, dus we pakten de cliënten vast en “verplaatsten” ze naar een Time out of rustruimte. Meestal ging dat niet heel erg zachtzinnig. We waren blij dat de deur van de time out veilig dicht zat. Over technieken hadden we eigenlijk niet zo nagedacht.  De situatie zo snel mogelijk rustig krijgen, dat was de insteek.

Mijn eerste training

Mijn eerste agressie training werd gegeven door een oud politieman.  Deze man, goedbedoeld, had absoluut geen kennis van de zorg, en zeker niet met mensen met een verstandelijke handicap. Onder het mom van zelfverdediging leerden we hoe we iemand effectief een klap konden geven. in het kader van verdediging mocht je iemand best pijn doen. Ik vond het echt waanzin. Hoe kan je een cliënt slaan? 

Gelukkig kregen we een paar jaar daarna een training van een bedrijf wat zich had gespecialiseerd in het geven van agressie trainingen voor de zorg. Uitgangspositie was om op een humane manier  de agressieve cliënten te controleren en medewerkers tools te geven om om te kunnen gaan met deze agressie. De trainingen waren heel technisch, en vooral gericht op controle. Ook al was het de bedoeling om het op een zo humaan mogelijke manier te doen, regelmatig kwam het voor dat we wel pijnprikkels moesten toedienen. 

Start van mijn trainersschap

Ik ben in 2004 zelf trainer geworden. Samen met een paar collega’s heb ik binnen de instelling waar ik werkte het hele agressiebeleid vorm gegeven. Dit was vooral gericht op de fysieke agressie. Ik gaf inmiddels ook trainingen verbale weerbaarheid alleen werden deze maar sporadisch afgenomen. Naast dat ik trainer was werkte ik in die tijd ook op groepen met zeer moeilijk verstaanbaar gedrag. Op de groepen vonden we de technieken die we in de cursus leerden heel erg handig. Hier werd ook veel op getraind. Alle medewerkers kregen twee keer per jaar een verplichte follow-up.

Vallen en opstaan

We merkten dat de agressie steeds meer toenam. Het gedrag van de cliënt werd steeds extremer.  Door dit extreme gedrag moesten we steeds meer interventies uitvoeren. Er waren zelfs situaties waarin we konden spreken van handelsverlegenheid bij medewerkers en waar cliënten in een mensonwaardige situatie verkeerden. Uiteindelijk hebben we het roer helemaal om moeten gooien. Dit was een zeer lastige periode. 

Het roer om

Als organisatie moesten we alles opnieuw ontdekken: een nieuwe visie (relatiegericht werken ipv beheersmatig werken), nieuw soort training (gericht op de-escaleren), teams en medewerkers moesten gecoacht worden. We moesten echt in ons handelen veranderen. Is dit uiteindelijk gelukt? Is het gedrag ineens opgelost? nee, dat niet. Maar ik kan zeggen dat de kwaliteit van leven bij de cliënten met 200% is verbeterd. En daar doe je het voor. 

Waarom dit verhaal?

Deze periode heeft me gevormd. Het heeft me duidelijk gemaakt dat het alleen maar focussen op het gedrag en het beheersen en controleren van het gedrag dit uiteindelijk alleen maar meer gedrag en agressie oplevert. Het gedrag wat iemand laat zien is alleen maar het topje van de ijsberg. Wat de oorzaak van het gedrag is, dat is de zoektocht. Dat is vaak niet zichtbaar. 

Trainingen

In de training begint het bij voorbereiden, herkennen van het gedrag en dan kijken waar de oorzaak van agressie vandaan komt. Wat gebeurt er bij jou als je geconfronteerd wordt met agressie? Ook al ben ik er van overtuigd dat agressie vaak te maken heeft met bepaalde frustratie, sociale achtergrond of handicap, Dit wil niet zeggen dat al het gedrag getolereerd kan worden. Hoe kan je op een goede manier een begrenzing geven?  En hoe kan je dan zorgen voor je zelf en voor je collega? En wat heel belangrijk is, als al het ander niet werkt en de cliënt een gevaar is voor zichzelf en voor zijn omgeving. Hoe kun je op een humane manier iemand onder controle houden tot de situatie weer veilig is?  

Acteurs

Tijdens mijn trainingen maak ik gebruik van trainingsacteurs. Met een trainingsacteur kan je op een veilige en realistische manier situaties oefenen. Ook al is dit best spannend, cursisten geven aan dat ze hier het meeste van leren.